İçindekiler
Vertical Speed (Dikey Hız)
Havacılıkta V/S, dikey hızın kısaltmasıdır. V/S, uçakların yukarı veya aşağı doğru hareket etme hızını ölçmek için kullanılan bir terimdir. Diğer bir deyişle, V/S pilotlara uçağın dikey hızını gösterir ve bu da uçağın hızını kontrol etmelerine yardımcı olur.
Dikey hız, uçağın yükseklik düzeyindeki değişim hızını gösterir. Açılımı “Vertical Speed” olan V/S terimi, İngilizcedeki “Vertical Speed Indicator” teriminden gelmektedir. V/S değeri, uçağın nispi olarak yükseliş veya iniş hızını ifade eder.
V/S Nasıl Hesaplanır?
V/S değeri, dik hız kaydediciden okunarak veya uçuş bilgisayarının V/S göstergesinde görüntülenerek elde edilir. Bu değer, biriminin “feet per minute (ft/min)” olduğu ayrı bir ölçek üzerinde gösterilir. V/S değeri pozitif ise uçak yükseliyor, negatif ise uçak alçalıyor demektir.
Bir uçağın V/S değeri yüksekse, uçak hızlı bir şekilde yükseliyor veya alçalıyordur. Örneğin, bir uçağın V/S değeri +3000 ft/min olarak gösteriliyorsa, uçak saatte 3000 fit yukarı doğru hareket ediyor demektir. Benzer şekilde, V/S değeri -2000 ft/min olarak gösteriliyorsa, uçak saatte 2000 fit aşağı doğru hareket ediyor demektir.
V/S’nin Önemi ve Kullanımı
V/S, pilotlara uçağın kalkış veya iniş sırasındaki dikey hızını kontrol etmek için bilgi sağlar. İniş veya kalkış sırasında doğru dikey hızı sağlamak, güvenli bir manevra gerçekleştirmek ve uçağın istenilen irtifada ve hızda seyrini sürdürmesini sağlamak için çok önemlidir.
V/S göstergesi, bir uçağın tam olarak kontrol edilebilmesi için yüksek hassasiyete sahip olmalıdır. Bu nedenle, modern uçaklarda V/S değeri genellikle elektronik olarak okunur ve pilotlara hassas ve doğru bir gösterim sunar.
İniş sırasında, pilotlar V/S değerini kontrol ederek uçağın kontrollü bir şekilde alçalmasını sağlamak için uygun dikey hızı ayarlarlar. Ayrıca, kalkış sırasında doğru dikey hıza sahip olmak, uçağın hızla yükselmesini sağlar.
Adim Adim V/S Kontrolü
V/S değerini kontrol etmek ve ayarlamak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
1. İlk olarak, uçağın V/S göstergesini dikkatlice izleyin ve değerini gözlemleyin.
2. V/S değeri negatif ise (uçak alçalıyorsa), uçağın alçalma hızını azaltmak için gaz koluyla motor gücünü düşürün. Aynı zamanda, uçağı sağa veya sola yönlendiren aileronları veya uçağın burnunu yukarı veya aşağı hareket ettiren elevonları kullanarak düşük bir iniş hızı elde edin.
3. V/S değeri pozitif ise (uçak yükseliyorsa), uçağın yükselme hızını artırmak için gaz koluyla motor gücünü artırın. Aynı zamanda, uçağı sağa veya sola yönlendiren aileronları veya uçağın burnunu yukarı veya aşağı hareket ettiren elevonları kullanarak yüksek bir tırmanma hızı elde edin.
4. Uçuş sırasında V/S değerini sürekli olarak izleyin ve ayarlamalar yapın. Hedef, uçağın istenilen irtifada ve hızda seyrini sürdürmek ve güvenli bir şekilde hareket etmektir.
V/S Değerleri ve Harici Etkiler
V/S değeri uçuş esnasında çeşitli etkiler altında değişebilir. Bu etkilerden bazıları:
1. Hava koşulları: Rüzgar, hava yoğunluğu ve sıcaklık gibi hava koşulları, uçağın V/S değerini etkileyebilir. Rüzgarın yönü ve hızı, uçağın yükselme veya alçalma hızını değiştirebilir.
2. Uçağın yükü: Uçakta taşınan yolcu ve kargo gibi yük miktarı, V/S değerini etkileyebilir. Daha ağır yüklü bir uçak, daha düşük bir yükselme veya alçalma hızına sahip olabilir.
3. Uçuş profilindeki değişiklikler: Uçağın hızı, trim ayarı, eğim açısı ve devir sayısı gibi faktörler, V/S değerini etkileyebilir. Bu nedenle, uçak profilindeki değişiklikler V/S değerini etkileyebilir.
Havacılıkta V/S (Vertical Speed) terimi, uçakların dikey hızını ifade eder. V/S değeri, uçağın yükselme veya alçalma hızını gösteren bir gösterge olarak kullanılır. V/S değeri, uçağın kalkış veya iniş sırasındaki dikey hızının kontrol edilmesini sağlar. Uçaklarınızı güvenli bir şekilde kontrol etmek ve doğru dikey hızı sağlamak için V/S göstergesini dikkatlice izleyin ve gerekli ayarlamaları yapın.
Daha Fazlası İçin: Havacılıkta FOB Nedir? (Fuel On-Board)